Ο Άγιος Δονάτος o Θαυματουργός είναι ο Πολιούχος της Παραμυθιάς. Δεν ειναι γνωστό που γεννηθηκε. Έζησε την εποχή της βασιλείας του Αυτοκράτορα Θεοδοσίου του Μεγάλου και υπήρξε επίσκοπος της πόλης Ευροίας που ήταν μια από τις 12 πόλεις της Ηπείρου και ήταν χτισμένη στην θέση όπου σήμερα βρίσκεται το χωριό Χόικα. Γεννήθηκε γύρω στο 310 και απεβίωσε το 387. Τις πρώτες 3 τετραετίες της ζωής του τις έζησε στο Βουθρωτό της Ηπείρου, όπου και δίδασκε. Λίγα χρόνια αργότερα, χειροτονείται Επίσκοπος Ευροίας. Δένεται με τον κόσμο και σύντομα γίνεται πολύ αγαπητός, καθώς ανέπτυξε πολυσχιδή δραστηριότητα υπέρ του ποιμνίου του. Παροιμιώδης παρέμεινε η μέριμνά του για τους πτωχούς και αδυνάτους της επαρχίας του. Για όλες αυτές τις αρετές ο Θεός του έδωσε το χάρισμα να θαυματουργεί. Έκτισε με βασιλικά χρήματα ναό, τον οποίο και διακόσμησε μεγαλόπρεπα.
Οι κινήσεις του και τα έργα του ήταν πάντα προς το καλό των κατοίκων της περιοχής, οι οποίοι τον εμπιστεύονταν. Ο Άγιος Δονάτος εκτός από την Ευροία, δραστηριοποιείται στην πόλη Ισορεία, η οποία βρισκόταν στην θέση της σημερινής Γλυκύας στις πήγες του Αχέροντα, και στην πόλη Ομφάλιον, για την οποία η μυθολογία αναφέρει πως βρισκόταν στο σημείο όπου ήταν η πύλη του Άδη. Το σημείο όπου από την Αχερουσία λίμνη, οι ψυχές των νεκρών ανθρώπων μεταφερόταν από τον Χάροντα στο Νεκρομαντείο. Στα αξιοθαύμαστα, ύστερα από δικές του παρακλήσεις στον Θεό, είναι η διακοπή μιας παρατεταμένης ξηρασίας που απειλούσε με μεγάλη καταστροφή. Γύρω στο 360 η κόρη του Θεοδοσίου είχε αρρωστήσει βαριά από σεληνιασμό και ο Άγιος Δονάτος την θεράπευσε απλά με την παρουσία του και με τις επικλήσεις του στον Θεό. Σε μια πηγή στον ποταμό Αχέροντα στην Γλυκή, όπου η ιστορία μας λέει πως ήταν καταραμένη και το νερό δεν πινόταν, ο Άγιος Δονάτος, σκότωσε ένα τερατώδες φίδι και εξόρκισε το κακό με αποτέλεσμα η πηγή να ξαναβγάλει καθαρό νερό.
Ο Άγιος Δονάτος ανάστησε κάποιο νεκρό, για να πιστοποιήσει την αποπληρωμή ενός δανείου σε έναν τοκογλύφο, που προσπάθησε να εξαπατήσει τη γυναίκα του μετά τον θάνατό του. Σήμερα, η χάρη του εορτάζεται στις 30 Απριλίου και στην Παραμυθιά η μέρα αυτή είναι αργία κατά την οποία γίνεται λιτανεία του ιερού σκηνώματος και της εικόνας του, που φυλάσσονται στον ομώνυμο Μητροπολιτικό Ναό της πόλης. Μεταξύ των διακριθέντων Επισκόπων της Παλαιάς Ηπείρου εξέχουσα θέση κατέχει ο Επίσκοπος Ευροίας της Παλαιάς Ηπείρου, Άγιος Δονάτος. Είναι η αρχαιότερη και η πλέον επιβλητική προσωπικότητα, την οποία διεφύλαξε η αρχαία παράδοση. Ετιμάτο για την αγιότητα του βίου και την υπέρ των πτωχών μέριμνα, και επιστεύετο ως θαυματουργός. Με το όνομά του τιμώνται αρκετοί ναοί στην Θεσπρωτία, καθώς και για την δράση και τα θαύματά του σώζονται μέχρι σήμερα παραδόσεις.
Πηγή: www.paramythia-online.gr
